Avqustun 4-də Türkmənistanın Avaza şəhərində BMT-nin Dənizə çıxışı olmayan inkişaf etməkdə olan ölkələr üzrə üçüncü Konfransı çərçivəsində Parlamentlərarası Forum öz işinə başlayıb.
Spiker Sahibə Qafarova Forumun “Vyanadan Avazaya: Həll olunmamış çağırışlar, öyrənilmiş dərslər və irəliyə doğru yol” mövzusunda keçirilən birinci sessiyasına sədrlik edib. O, tədbirin uğurla təşkil olunmasına görə ev sahibi Türkmənistana təbriklərini çatdırıb.
Milli Məclisin sədri bildirib ki, bu forumun məqsədi dənizə çıxışı olmayan inkişaf etməkdə olan ölkələrdə, tranzit ölkələrdə və inkişaf tərəfdaşlarında siyasət və proqramların formalaşdırılması və icrasında, həmçinin bu ölkələr üçün qəbul edilmiş Fəaliyyət Proqramları üzrə öhdəliklərin və prioritetlərin yerinə yetirilməsində parlamentlərin oynaya biləcəyi rolu qəbul etməkdir. Onun sözlərinə görə, parlamentlər müəyyən edilmiş məqsədlərə nail olmağı dəstəkləmək üçün mühüm qanunvericilik bazasına, büdcənin formalaşdırılması və nəzarət alətlərinə malikdir. İnsanların təmsilçisi olaraq məhz parlamentlər ilk olaraq onlarla təmas qururlar. Vurğulanıb ki, hökumətlər və vətəndaşlar arasında körpü rolunu oynayan parlamentlər vətəndaş cəmiyyətinin irəli sürdüyü istənilən fikir və ideyaları dinləyib gündəmə gətirirlər.
Spiker Sahibə Qafarova çıxışında milli sərhədləri aşan və parlamentlərin fəaliyyətini beynəlxalq səviyyəyə qaldıran parlamentlərarası əməkdaşlığın əhəmiyyətini vurğulayaraq, ideyaların müzakirəsi və təcrübə mübadiləsinin parlamentlərin fəaliyyətinə yeni perspektivlər qatacağına inamını ifadə edib. Qeyd olunub ki, belə forumlar parlamentlərin səylərinin birləşdirilməsinə və fəaliyyətlərin əlaqələndirilməsinə kömək edə bilər. Milli Məclisin sədri vurğulayıb ki, milli inkişaf, regional əməkdaşlıq, beynəlxalq dəstək və tərəfdaşlıq hazırkı və gələcək fəaliyyətin əsas istiqamətləri kimi qalmalıdır. Onun sözlərinə görə, bu, 2030 Gündəliyinin, Dayanıqlı İnkişaf Məqsədlərinin həyata keçirilməsi, eləcə də heç kimin geridə qalmaması baxımından böyük əhəmiyyət daşıyır.
Parlamentin Spikeri müzakirələr zamanı Azərbaycanın bu istiqamətdəki təcrübələrini də diqqətə çatdırıb. O, dənizə çıxışı olmayan ölkə kimi Azərbaycanın həyata keçirdiyi təşəbbüslərin coğrafi məhdudiyyətləri imkanlara çevirdiyini vurğulayaraq bildirib ki, son illər ərzində ölkəmiz nəqliyyat infrastrukturuna, o cümlədən Ələt Beynəlxalq Dəniz Ticarət Limanına, yeni avtomobil və dəmir yollarının inşasına milyardlarla dollar sərmayə yatırıb. Qeyd olunub ki, Transxəzər Orta Dəhliz və Şimal-Cənub dəhlizi boyunca yerləşən Azərbaycan bu gün Avrasiyanın nəqliyyat və logistika qovşaqlarından birinə çevrilib.
Milli Məclis sədrinin çıxışında bildirilib ki, orta dəhlizin təməl daşı olan Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu ölkəmizin regional əlaqəni yaxşılaşdırmaq öhdəliyinin sübutudur. Hazırda davam edən “Rəqəmsal İpək Yolu” layihəsi – Xəzər dənizinin dibi ilə çəkilən fiber-optik kabel şəbəkəsi – rəqəmsal infrastrukturun və rəqəmsal təhlükəsizliyin inkişafına töhfə verəcək.
Spiker Sahibə Qafarova, həmçinin hazırda həyata keçirilən digər mühüm təşəbbüs – Azərbaycan, Qazaxıstan və Özbəkistan arasında yaşıl enerjinin inkişafı və ötürülməsi üzrə əməkdaşlıq haqqında da məlumat verib. Qeyd olunub ki, Azərbaycan Cənub-Cənub əməkdaşlığı konsepsiyasına sadiq qalaraq, gömrük işinin təkmilləşdirilməsi, modernləşdirilməsi, rəqəmsallaşdırılması və infrastrukturun inkişafı sahəsindəki təcrübəsini dənizə çıxışı olmayan digər inkişaf etməkdə olan ölkələrlə bölüşür. Bu da həmin ölkələrə coğrafi təcriddən çıxmaq və kollektiv tərəqqiyə nail olmaq imkanı yaradır. O, həmçinin vurğulayıb ki, Azərbaycan beynəlxalq ictimaiyyəti dənizə çıxışı olmayan inkişaf etməkdə olan ölkələrin Dayanıqlı İnkişaf Məqsədlərinə nail olması üçün onlara dəstək xarakterli daha güclü və praktiki mexanizmlər təqdim etməyə çağırır.
Çıxışda o da vurğulanıb ki, Azərbaycanın təşəbbüsləri dənizə çıxışı olmayan inkişaf etməkdə olan ölkələr üçün regional əməkdaşlığa və koordinasiyaya, daha yaxşı əlaqələrə və ticarətə töhfədir.
Tədbirin sonunda Milli Məclisin sədri müzakirələrin səmərəli keçdiyini söyləyərək, belə platformaların təcrübə və yeni ideyaların mübadiləsi baxımından əhəmiyyətli olduğunu bildirib. O, yekun sessiyada qəbul edilən və tədbir iştirakçılarının ümumi mövqeyini əks etdirən yekun sənədin, ümumi məqsədlərimizin reallaşdırılmasına əhəmiyyətli dəstək verəcəyini və Avaza Fəaliyyət Proqramının həyata keçirilməsinə töhfə olacağını söyləyib.
4 Ağustos’ta Türkmenistan’ın Avaza şehrinde, Birleşmiş Milletler’in denize kıyısı olmayan gelişmekte olan ülkelerle ilgili üçüncü konferansı kapsamında Parlamentolar Arası Forum çalışmalarına başladı.
Meclis Başkanı Sahibe Gafarova, Forumun “Viyana’dan Avaza’ya: Çözülmemiş zorluklar, öğrenilen dersler ve ileriye doğru yol” başlıklı ilk oturumuna başkanlık etti. Etkinliğin başarılı bir şekilde düzenlenmesinden dolayı ev sahibi Türkmenistan’ı tebrik etti.
Milli Meclis Başkanı, bu forumun amacının, denize kıyısı olmayan gelişmekte olan ülkelerde, transit ülkelerde ve kalkınma ortaklarında politika ve programların oluşturulması ve uygulanmasında, ayrıca bu ülkeler için kabul edilen Faaliyet Programları kapsamındaki yükümlülüklerin ve önceliklerin yerine getirilmesinde parlamentoların oynayabileceği rolü kabul etmek olduğunu belirtti. Ona göre parlamentolar, belirlenen hedeflere ulaşmayı desteklemek için önemli bir yasal temele, bütçe oluşturma ve denetim araçlarına sahiptir. İnsanların temsilcisi olarak, onlarla ilk temas kuranlar tam olarak parlamentolardır. Hükümetler ve vatandaşlar arasında köprü görevi gören parlamentoların, sivil toplumun ileri sürdüğü her türlü fikir ve ideyayı dinleyip gündeme getirdikleri vurgulandı.
Meclis Başkanı Sahibe Gafarova, konuşmasında milli sınırları aşan ve parlamentoların faaliyetini uluslararası düzeye taşıyan parlamentolar arası işbirliğinin önemini vurgulayarak, fikir alışverişinin ve deneyim paylaşımının parlamentoların faaliyetlerine yeni perspektifler katacağına olan inancını dile getirdi. Bu tür forumların, parlamentoların çabalarının birleştirilmesine ve faaliyetlerin koordinasyonuna yardımcı olabileceği kaydedildi. Milli Meclis Başkanı, milli kalkınma, bölgesel işbirliği, uluslararası destek ve ortaklığın mevcut ve gelecekteki faaliyetlerin temel yönleri olarak kalması gerektiğini vurguladı. Ona göre bu, 2030 Gündeminin, Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarının gerçekleştirilmesi ve hiç kimsenin geride kalmaması açısından büyük önem taşıyor.
Meclis Başkanı, görüşmeler sırasında Azerbaycan’ın bu yöndeki deneyimlerini de dikkat çekti. Denize kıyısı olmayan bir ülke olarak Azerbaycan’ın gerçekleştirdiği girişimlerin coğrafi sınırlamaları fırsatlara dönüştürdüğünü vurgulayarak, son yıllarda ülkenin ulaşım altyapısına, Alät Uluslararası Deniz Ticaret Limanı da dahil olmak üzere, yeni karayolları ve demiryollarının inşasına milyarlarca dolar yatırım yaptığını belirtti. Trans-Hazar Orta Koridoru ve Kuzey-Güney koridoru üzerinde yer alan Azerbaycan’ın bugün Avrasya’nın ulaşım ve lojistik merkezlerinden biri haline geldiği kaydedildi.
Milli Meclis Başkanı’nın konuşmasında, orta koridorun temel taşı olan Bakü-Tiflis-Kars demiryolunun, ülkenin bölgesel bağlantıyı iyileştirme taahhüdünün kanıtı olduğu belirtildi. Halen devam eden “Dijital İpek Yolu” projesi – Hazar Denizi’nin dibinden geçen fiber optik kablo ağı – dijital altyapının ve dijital güvenliğin gelişimine katkıda bulunacaktır.
Meclis Başkanı Sahibe Gafarova, ayrıca halen yürütülen diğer önemli bir girişim olan Azerbaycan, Kazakistan ve Özbekistan arasında yeşil enerjinin geliştirilmesi ve iletilmesi konusundaki işbirliği hakkında da bilgi verdi. Azerbaycan’ın Güney-Güney işbirliği konseptine sadık kalarak, gümrük işinin iyileştirilmesi, modernleştirilmesi, dijitalleştirilmesi ve altyapının geliştirilmesi alanındaki deneyimlerini denize kıyısı olmayan diğer gelişmekte olan ülkelerle paylaştığı kaydedildi. Bu da o ülkelere coğrafi izolasyondan çıkmak ve kolektif ilerlemeye ulaşmak imkanı sağlıyor. Ayrıca Azerbaycan’ın, uluslararası toplumu denize kıyısı olmayan gelişmekte olan ülkelerin Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarına ulaşması için onlara destek niteliğinde daha güçlü ve pratik mekanizmalar sunmaya çağırdığını vurguladı.
Konuşmada, Azerbaycan’ın girişimlerinin, denize kıyısı olmayan gelişmekte olan ülkeler için bölgesel işbirliğine ve koordinasyona, daha iyi bağlantılara ve ticarete katkı sağladığı da vurgulandı.
Etkinliğin sonunda Milli Meclis Başkanı, görüşmelerin verimli geçtiğini söyleyerek, bu tür platformların deneyim ve yeni fikirlerin paylaşımı açısından önemli olduğunu belirtti. Son oturumda kabul edilen ve etkinlik katılımcılarının ortak duruşunu yansıtan nihai belgenin, ortak hedeflerimizin gerçekleştirilmesine önemli destek vereceğini ve Avaza Eylem Programı’nın uygulanmasına katkı sağlayacağını söyledi.