8 Ağustos’ta Azerbaycan Cumhuriyeti Başkanı Ilham Aliyev, Washington’daki Azerbaycan medyasına röportaj yaptı.
-Banın tasarruf Trampla ile Amerika Birleşik Devletleri-Azerbaycan Stratejik Çalışma Grubu arasında stratejik bir ortaklık geliştirmek için stratejik bir çalışma grubunun kurulması üzerindeki önemini ne değerlendirirsiniz?
-Present Ilham Aliyev: Ziyaretin sonuçlarını takdir ediyorum. Her şeyden önce, Cumhurbaşkanı Tramp’ın daveti, Azerbaycan-Amerikan ilişkileri için çok önemli bir konu olan Amerika’ya bir çalışma ziyaretidir. Amerikan-Azerbaycan İlişkileri’ndeki yeni sayfanın bugün açılacağını söyleyebilirim: İşbirliği ve Stratejik Ortaklık Sayfası. Tabii ki, Azerbaycan’ın ulusal çıkarlarını korumak için ABD ile ABD ile ilişkiler kurmak çok önemlidir.
Başkan Trampla ile ilgili toplantımız çok içtenlikle. Dostça koşullarda olduğunu söyleyebilirim. Birçok önemli konu tartışıldı. Aynı zamanda, bildiğiniz gibi, stratejik bir ortaklık hazırlamak için stratejik bir çalışma grubu da kurulmuştur. Tabii ki, bu belge büyük önem taşıyor. Gelecekteki işbirliğinin açık yönleri var. Bunlar arasında karşılıklı yatırım, enerji, ulaşım, bağlantılar, transit, güvenlik, yapay zeka, işbirliği ve savunma endüstrisi ve savunma alanlarındaki diğer konular bulunmaktadır. Yani, sadece bu talimatların listesi ülkemize kaç fırsatın açık olduğunu ve eğitimimle zaten tanımlandığını gösteriyor. Tekliflerimizi öne süreceğiz. Ziyaretim çerçevesinde önde gelen Amerikalılarla yapılan toplantılar yapıldı. Yani, zaman kaybetmek istemiyoruz. Önceki yönetim dönemindeki dört yılı kayıp yıllar olarak takdir ediyorum. Çünkü maalesef, Amerikan-Azerbaycan ilişkileri, Bayen yönetimi sırasında Azerbaycan-Ermeni ilişkilerine rehin olarak dönüştürüldü. Amerika Birleşik Devletleri ile önceki dönemde elde edilen başarılar ve potansiyel neredeyse donmuştu. Bu nedenle, şimdi zaman kaybedemeyiz. Özellikle Bay Trampin temsilcilerinin ve Azerbaycan’a yönetiminin olumlu tutumu, muhtemelen seyirci toplantıları ve bir basın toplantısında hissetti.
Bu iyi ilişki elbette çok önemli bir faktördür. Bu bakış açısından, ziyaret çok önemlidir. Bu, Başkan Trampa’daki ilk toplantım. Toplantının çok içtenlikle olduğunu tekrar söylemek istiyorum. Azerbaycan hakkındaki bilgileri kelimenin tam anlamıyla beni şaşırttı. Birçok sorunu derinden biliyor. Bay Trump, Azerbaycan’ın Azerbaycan, jeopolitik önemi, Azerbaycan’ın ABD’ye önemi olduğunu biliyor. Tabii ki, kişisel temaslar ilişkilerimizde önemli bir rol oynayacaktır. Tabii ki, 907. Değişiklik Değişikliğinin Feshi tarihi bir olaydır. Bence zaten stratejik bir işbirliği biçimine başlıyoruz, bence bu tarihi bir olay. Bu nedenle, ziyaretin sonuçlarından çok memnunum ve bu ziyaretin somut sonuçlarının yakın gelecekte ortaya çıkacağından eminim.
Oubai Shahbandar, Anewz TV Muhabiri: Sayın Başkan, bugün oldukça önemli bir gündü. Tarihte yazıldığınız bir gün, siz ve Başbakan Paşinyan Nobel Ödül Komitesi Komite’ye bir mektup göndermeyi planlıyor. Başkan Trump’ın stratejik görünümünün ve liderliğinin yanı sıra bugün Başkan Tramp tarafından imzalanan muhtıraya yol açan uzak görüşlü liderinizin olduğunu duyduk. Bildiğiniz gibi, Başkan Tramp için kişisel ilişki çok önemlidir. Liderliğiniz ve Başkan Tramp’ın liderliği ile kişisel ilişkilerin liderliği arasındaki ilişkileri nasıl değerlendirirsiniz? ABD’de 907. Değişiklik’in iptali ABD’yi ABD’den önce yasaklamak ve Başkan Tramp’ı görmeyi ne kadar önemli? Bu Azerbaycan ve ABD için yeni bir sahne mi?
Başkan Ilham Aliyev: Tamamen doğru, bu bizim ilk toplantımızdı. Çok hoş ve sonuç bir toplantı oldu. Bir önceki başkanlık sırasında Bay Tramp ile tanıştım. Tabii ki, bu altı ay içinde, elbette, ekibine aşinaydım ve tutumumuz her zaman olumluydu. Geçen yıl, destekledik, bu doğru. Yani, bu adam Azerbaycan halkı olarak aile değerlerine bağlıdır. Bugün bir basın toplantısında söylediğim gibi, bu altı ay içinde Asya, Afrika, Afrika, Güney Kafkasya’da yaptı ve bu adamın gerçek sonuçlar elde ettiğini kanıtladı. Bu bağlamda, onunla kişisel ilişkilerimizi takdir ediyorum ve umarım önümüzdeki yıllarda bu ilişkilerin ülkelerimiz arasındaki devlet ilişkileri üzerinde olumlu bir etkisi olacaktır.
Tabii ki, aynı zamanda, bu haksız düzeltmenin bir sembolüdür ve ofisinde ofisinde çok semboliktir. Bunu başka bir formatta yapabilir ve sonra imzalayabilirdi. Ama bunu benim katılımımla yapmaya karar verdi. Ekim 1992’de Kongre tarafından haksız yere onayladık. O zaman, elbette, Kongre üyeleri – Kongre üyeleri Azerbaycan’daki ve Azerbaycan’daki Güney Kafkasya’daki durumdan habersizdi. Ermeni lobi gruplarının etkisi altındaydılar ve Azerbaycan’ın bu arifesinde saldırgan olarak sunuldu ve sunuldu. Bu aynı zamanda bizi doğrudan Amerika Birleşik Devletleri’nden ve Cumhuriyetçi yaptırımlar için eski Sovyetler Birliği’nden mahrum bıraktı. Tabii ki, karmaşık bir durumdu.
Daha sonra bu ayar durduruldu. ABD hükümetinin Afganistan’da desteğe ihtiyacı olduğu için Azerbaycan bu desteği ulaşım yoluyla sağlamıştır. Malların kuzey yönüne sunulmasını ve ulaşım ve hava sahası gibi konuları kapsadı. 2023 yılına kadar ABD başkanları bu değişikliği her yıl askıya aldı. Ancak, 2023’te olay gerçekleşti. Çünkü böyle bir yaklaşım beklemiyorduk. Yani, Bayen yönetiminden bu yaklaşımı beklemiyorduk. Afganistan’da, tüm dünyanın gözünde, tüm dünyanın gözünde Biden yönetimine hiç ihtiyaç duyulmamıştır. Bundan sonra bu yaptırımları tekrar Azerbaycan’a uyguladılar. Bu muhtemelen bu olumsuz tutum ve yaklaşımın doruk noktasıydı. Dürüst olmayan bir şekilde tedavi ettiler ve bunun Biden yönetimiyle olan ilişkilerimiz üzerinde ciddi bir olumsuz etkisi oldu. Bize karşı tutum bu yönetimin sonunda olmuştur ve ilişkilerimiz çok büyük bir kriz içindeydi. Bu nedenle, Başkan Tramp’ın bu hareketinin bizim için büyük bir anlamı vardır.
Tabii ki, Azerbaycan böyle bir dış desteğe ve dış yardıma ihtiyaç duymaz. Ekonomimiz istikrarlı. Bizim, yani, devletin dış borcumuz toplam üründen daha düşüktür. Kendimizi bir bağışçı ülkeye dönüştürdük. Böylece, sembolik bir karakterde yapılan bu değişiklik iptal edildi. Bu adaletsizlik zaten ortadan kaldırıldı ve adalet geri kazanıldı. Başkan Tramp tarafından bizim için siyasi bir jest haline geldi ve bugün bu belgeyi ofisinde imzaladık.
Stratejik bir ortaklık metni geliştirmek için stratejik bir çalışma grubu kurulmaktadır. Bu iki önemli olay bugün gerçekleşti. Bu nedenle, bu günü bir gün arıyorum. Bunun bizim için çok önemli olumlu etkileri olacaktır. Tabii ki, bugün Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki olaylar refah ve barış isteyen herkes için de önemli olacak.
Abbasali Yadigarov, Azertan Muhabiri: Sayın Başkan, bugün çok önemli belgeler imzalandı. Azerbaycan’ın İkinci Karabakh Savaşı’ndaki zaferin ardından Barış Antlaşması’na girişimi başlattığı iyi bilinmektedir. Bu bağlamda, bugün imzalanan belgelerin önemi hakkında nasıl yorum yapabilirsiniz?
Başkan Ilham Aliyev: Evet, ikinci Karabakh savaşı tamamlandığında, Başkan Ilham Aliyev’in gelecekteki ilişkiler ve temas alanında bir boşluk yarattığını söyleyebilirim. O zaman, ameliyat etmek isteyen AGOCE Minsk grubu neredeyse felç oldu. Bilmediklerini yapmaları gerekiyor. Çünkü Azerbaycan uluslararası hukuk çerçevesinde tüm sorunları çözdü. Karabak çatışması, Azerbaycan-Ermena çatışması askeri-politik yollarla çözüldü. Azerbaycan o zaman gelecekteki görüşlerini açıkladı. Yani, bu alan çok süremez. Yani, Azerbaycan ve Ermenistan arasında bir barış anlaşması olmalı ve başlatıcıyı belirttiğimiz gibi. Girişimden sonra hiçbir yere cevap vermedi. Sonra bilinen beş ilke sunduk ve barış anlaşması metnini üzerinde hazırladık.
Bildiğiniz gibi, bundan sonra müzakereler süreci inisiyatifimizle başladı. Müzakere süreci o kadar pürüzsüz hale gelmedi. Ana nedeni, Ermeni tarafının Karabakh’daki barış anlaşması konusunda barış anlaşmasına girmek istediği idi. Ancak, bu bir mantık değil, yasal ve politik bir temel değildir. İç meselemiz olan Ermeni tarafına açıklamaya çalıştık ve hükümetlerarası anlaşma herhangi bir ülkenin iç meselesine dahil edilemez. Ancak Ermenistan pozisyonundan çekilmek istemedi.
Muhtemelen daha sonra hatırlıyorsunuz, Brüksel Avrupa Birliği Başkanı’nın inisiyatifi üzerine yapıldı. Ancak, ana temel konu tarafların bu konuda anlaşmasına izin vermedi. Sadece 2023’ün antiterorroric operasyonundan sonra, Ermenistan’ın gerçeklerle uzlaştırılması gerekiyor. Bundan sonra aktif olarak müzakereler süreci başladı. Taraflar, barış anlaşmasının tüm makalelerinin kabul edildiğini belirtmişlerdir. Bence bu Güney Kafkasya için çok önemli bir tarihsel konu. Bugün parathed barış anlaşmasının bugün bölgeye barış getirdiğinden eminim.
Tabii ki, Ermenistan, dedikleri gibi ödev var. Bildiğiniz gibi, Azerbaycan’a karşı anayasalarında bölgesel iddialar sorunu bugün barış anlaşmasına izin vermedi. Ancak bu değişikliklerden sonra barış anlaşması istediği zaman imzalanabilir. Ancak bugün bazı sorulara söylediğimde, bir durumda, Azerbaycan ve Ermeni liderlerinin bu paratürasyonu Beyaz Saray’a kabul ettiyse, bölgemizin zaten bölgemize geldiği düşünülebilir. Bence bu hem Azerbaycan, Ermenistan hem de tüm bölge için özel bir öneme sahip. Bu nedenle, tarihi günler de dahil olmak üzere bugün düşünülebilir. Azerbaycan-Amerikan ikili ilişkilerinin geliştirilmesinde atılan adımlar ve Azerbaycan-Armenya dünyasına evlat edinme, imzalama, imzalama, imzalama, imzalama, imzalama, imzalama, imzalama ve tanık olma bu bildirimin önemini göstermektedir. Bugün bir basın toplantısında da not ettim, bunu bir numaralı başkent, dünyanın bir numaralı ofisinde ve dünyanın en güçlü başkanında yaptık. Tabii ki, herkes ülkemiz için, bölge için her iki bölge için de bunun ne kadar büyük olduğunu anlıyor. Savaş yoluyla adaleti geri yükledik. Şimdi noktayı siyasi seviyeye koyduk.
VUSAL MATLAB: Sayın Cumhurbaşkanı, Vatansever Savaşı’ndan sonra Ermenistan’a bir barış anlaşması imzalamak için bazı koşullar belirledi. Bunlardan ilki ASTE Minsk grubunun kaldırılmasıyla ilgiliydi. Azerbaycan ve Ermenistan’ın dışişleri bakanları bugün AGİT Genel Sekreteri’ne itirazda bulundular. İkinci durum, Ermenistan Anayasası’ndan (Ermenistan Anayasası) bölgesel iddiaların çıkarılması ile ilgiliydi. Bu günümüzde nasıl görünüyor?
Başkan Ilham Aliyev: Bence tamamen gerçek görünüyor. Çünkü birincisi tüm koşullarımızın tamamen mantıklı, makul ve meşru olduğunu söylemelidir. Çeşitli aşamalarda, Ermeni toplumunda ve baskın çevrelerde böyle bir hipotez, sanki Azerbaycan’ın Ermenistan’ın iç işlerine müdahale etmek istediğini ve hatta görüşmeler sırasında böyle bir mesele ortaya çıktığını söyledi. Konumumuz bundan oluşuyordu, böylece bu kabul edilmemelidir. Bu doğrudan bir alaka konusudur. Bölgemiz bütünlüğümüz için açık bir talep, iddiası. Bu nedenle, barış anlaşması bu değişiklik olmadan imzalanamaz.
Konumumuz her zaman tutarlı, mantıklı, makul ve konumumuzdan geri adım atmadık. Çünkü Ermenistan’a asla gerçekçi olmayan ve gerçekçi olmayan koşullar koymadık. Ancak bir nedenden dolayı, Minsk grubunun kaldırılmasıyla bağlantılı makul teklifimiz olumsuz bir tepki ile karşı karşıya kaldı. Bununla birlikte, bir durumda Ermenistan, Azerbaycan’ın bölgesel bütünlüğünü tanıdığını açıklamaya çalıştık, bir durumda Ermenistan, Karabakh’ın Azerbaycan olduğunu söylüyor, Minsk grubunun de-yure tamamen mantıksız. Zaten, işlevsel özünü kaybetti ve asla herhangi bir formu veya başka bir formu canlandırmasına izin vermeyeceğiz. Bu nedenle, barış anlaşmasının paratizasyonuna ve Minsk Grubunun kaldırılmasına ortak temyiz, bence ilk engeli kaldırdı. Yine, bugün bu araç Beyaz Saray’da gerçekleşti. Bu nedenle, Ermeni Anayasası değiştiğinde, Ermeni tarafının kendisi – bu tür değişikliklerin yapılması gerektiğinde, Azerbaycan’a yönelik bölgesel iddianın oradan kaldırılacağına şüphe yok. Aksi takdirde, bu, her şeyden önce Amerika Birleşik Devletleri’ne saygısız olacaktır. Herkes bilir ve konumumuz, ABD de dahil olmak üzere neredeyse tüm önde gelen uluslararası aktörlerin anlayışıyla memnuniyetle karşılanmaktadır. Barış anlaşması imzalandığında, her bir konu çözülmeli ve bize karşı mantıksız bölgesel talep oradan kaldırılmalıdır. Bu nedenle, bu konuda hiç şüphem yok. Yine diyorum ki, Ermenistan kendi işi. Burada herhangi bir öneri ortaya koyamayız. Ama bence çok iyi. Zaman kaybetmene gerek olmadığını sanmıyorum. Bir durumda, Azerbaycan ve Ermeni Ermenistan barış anlaşmasını gösterdi ve resmi imzası çok fazla almamalı.
Oubai Shahbandar: Washington’a varışınız Sayın Başkan bir barış anlaşması imzaladı, bir barış anlaşması imzaladı, Milyonlarca Amerikalıya Azerbaycan’ı tanıttı. Muhtemelen sana ve Azerbaycan’a ilk aşina olurlar. Belki de Azerbaycan’ın nerede olduğunu bilmiyorlar veya belirli yanlış anlamaları var. Bazı Amerikan medyasının ve beyin merkezlerinin rahatsız edici görüşlerine nasıl cevap verirsiniz? Örneğin, Karabakh’ta Hıristiyanların korunmayacağı endişeleri var. Zangazur koridorunun önemi ne kadar – sadece Azerbaycan için değil, aynı zamanda Amerika’nın ticaret çıkarları, özellikle de “Tramp Ticaret Rotası” için?
Başkan Ilham Aliyev: Bilirsiniz, Azerbaycan ABD medyasında yıllardır şeytanlandı ve medya organlarında Başkan Tramp’ı adil bir şekilde çağırdı. Washington Post, New York Times, Newsweek ve diğer medya kuruluşları Azerbaycan tarafından düzenli olarak saldırıya uğradı, bizi yayınlıyor ve saldırgan makaleler yayınlıyor ve Amerikan kamuoyuna yanlış yönde odaklanıyor. Bu esas olarak Ermeni lobi temsilcileriydi. Grup bugün Ermeni çıkarlarından bahsediyor. Bugün, olanlara sevinmek yerine, tamamen hayal kırıklığına uğruyorlar çünkü gündemleri tamamen farklı. Meslekten sorumludurlar. Çünkü fikirlerinin, ipuçlarının, paralarının ve çeşitli Ermeni hükümetlerinin etkisi Ermenistan’ın kendisinde yıkıcı bir rol oynadı. Onlar ve benzer gruplar olmasaydı, Ermenistan daha gelişmiş, bağımsız ve güçlü bir devlet sistemine sahip bir ülke olurdu. Sadece zaman kaybettiler. Zamanlarını topraklarımızı işgal ederek geçirdiler, ancak sonunda bu mesleği sonsuza dek tutamadılar ve gelişimlerinde 30 yıl kaybettiler.
Azerbaycan hakkında tüm söylentiler ve yanlış bilgiler, ülkemizi bilenler için tamamen önyargılıdır. Çünkü Azerbaycan etnik ve dini çeşitlilik olarak bilinen ülkelerden biridir. Tüm dini anıtlar devlet tarafından korunmaktadır. Azerbaycan’da bir çatışma veya anlaşmazlık yoktu. Aksine, Azerbaycan bugün çok kültürlülüğün merkezlerinden biridir. Farklı dini ve etnik grupların temsilcileri burada bir aile olarak yaşarlar. Bu nedenle, bugün olanlar, gerçeği bilmeyen veya bilmeyen veya bilerek yanlış hayal gücüne iyi bir yanıt olacaktır.
Azerbaycan ve Nakhchivan’ın ana kısmına gelince, son beş yılda farklı ülkelerin liderlerinden kaç söylenti ve provokasyon söylemeliyim. İddiaya göre Azerbaycan Ermenistan’a saldırmayı planlıyor ve bölgeyi güçle ele geçirmeyi planlıyor. Mesajlarımız tüm bunlar üzerinde çalışmadı, çünkü Washington’da bu fikir zaten oluştu.
Bu Anti-Azerbaycan propagandasının önde gelen gücü Bunden yönetimiydi. Bunu tam olarak biliyoruz çünkü Avrupalı ortaklarımızla görüşmelerimizde bu bilginin Biden’in ekibinden geldiğini defalarca söylediler. Azerbaycanın agresif niyetleri hakkında kasıtlı olarak söylentiler yaydılar. Cumhurbaşkanının Tramp yönetiminin ilk ayında bile, böyle bir narin vardı. Bunlar hala bazı devlet kurumlarında kalan eski ekibin temsilcileriydi. Gündemleri, Azerbaycan’ı “İnsan Hakları İzleme Örgütü” olarak sevmeyen STK’lardan veya USAID ve Freedom RFE’den etkilendi. Başkan Trump USAID’i başarıyla ortadan kaldırdı ve dünyayı bu “felaketten” kurtardı.
Bizimle ilgili görünen fikirlerin yanlış olduğunu ve böyle niyetimiz olmadığını açıklamak sadece bir çağrıydı. Bugün olanlar Ortak Deklarasyona, Ermenistan Başbakanı ve ben imzaladık ve Başkan Tramp’a yansıyor. Azerbaycan’ın ana kısmından Nakhchivan Otonom Cumhuriyeti’ne engel olmaksızın konumumuzu gösteren bir hüküm var. Ermenistan’ın egemenliğinde yazılmıştır. Biz sadece Azerbaycan’ın başka bir bölümünün bir engelliydik. Bu arada, 10 Kasım 2020’de Ermenistan’ın imzalanması da bir yükümlülüktü. Beş yıl içinde ilerleme yoktu ve fiziksel çalışma yerde yapıldı. Yıllar boyunca, demiryolunu neredeyse Ermeni sınırına getirdik.
Bu demiryolunu Ermeni sınırına tamamlamak için bir yıldan azına ihtiyacımız var, çok çalışsak bile, belki altı ay. Aynı zamanda, Nakhchivan Otonom Cumhuriyeti’nde demiryolunun restorasyonuna da başlıyoruz. Azerbaycanın iki bölümünü bağlamak için yaklaşık 40 kilometrelik bir demiryoluna ihtiyacımız var. Sadece demiryolları, elektrik iletim hatları, fiber optik iletişim hatları ve Azerbaycan’ın enerji kaynaklarını gelecekte komşularımızla taşıyabilecek diğer enerji altyapısını sağlamakla kalıyoruz.
Bütün bunlar, her şeyden önce, ellerinde Biden yönetim ve siyasi altyapı – medya, STK’lar, USAID ve Menendez, yıllarca hapishanedeki önceki politikacılar açısından tamamen iflas ediyor. Ayrıca insanın sevgisini de içerir. Buraya geldiğimde, Maryland savcının ipotek filosu için bir ceza davası açtığını öğrendim.
Bu insanlar – Menendez, Pelosi, Sherman, Markey, Christopher Smith ve diğerleri düzenli olarak Azerbaycan’a saldırdı. Neden yaptıklarını bilmiyorum, muhtemelen Ermeni lobisi onlara bunun için para ödedi. Bir grup ciddi siyasi figür düzenlediler ve Azerbaycan’a karşı çalıştılar.
Bugün Azerbaycan ve Ermenistan arasında imzalanan belge, niyetlerimizi açıkça gösteriyor: Barış istiyoruz, ancak iletişim kurmak istiyoruz. Ülkemizin iki bölümü arasında, bölgeye ve hatta Ermenistan’a birçok fırsat açacak güvenli bir geçiş yaratmak istiyoruz. Ermeni Başbakanı ile yapılan toplantılardan birinde ona Ermenistan’ın transit bir ülke olabileceğini söyledim. Transit bir ülkede ne söyleyeceğinizi bilmediğinizi belirttim çünkü hiç gitmediniz. Sadece Azerbaycan aracılığıyla bir transit ülkeye sahip olabilirsiniz. Azerbaycan olmayan bir transit ülke olmak imkansızdır. Transit bir ülke olmanın faydalarını göreceksiniz.
Ayrıca daha güçlü bir transit ülke olmaya çalışıyoruz. Bölgemizden geçen ulaşım koridorlarının kargoya katılmasını istiyoruz. Bu hem para, iş hem de politik etkiler anlamına gelir. Ermenistan yıllardır bu fırsatlardan yoksun bırakıldı.
Bu ulaşım rotası – Uluslararası Barış ve Refah (TRIPP) için Tramp rotası başka bir tarihsel başarıya sahip olacak. Ama dediğim gibi, zaman kaybetmemeliyiz. Mümkün olan en kısa sürede çalışmaya başlamalıyız. Amerika Birleşik Devletleri bu tesise liderlik edecek ve yatırımcıların tüm ülkeler lehine bu bağlantı hatlarının kurulması gibi önemli görevler olarak bulunmasını umuyor.