2025-ci ilin yanvar-iyun aylarında Azərbaycanda 62 milyard 78.2 milyon manatlıq və ya əvvəlki ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 1.5% faiz çox ümumi daxili məhsul istehsal olunub.
“APA-Economics”in xəbərinə görə, cari ilin ilk 6 ayı ərzində Azərbaycanın qeyri neft-qaz sektorunda ümumi daxili məhsul istehsalı ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 3.9 faiz artaraq 42 milyard 985 milyon manata yüksəlib. Bu dövrdə qeyri neft-qaz sektorunun ÜDM-də payı 69.2% təşkil edib.
Qeyri neft-qaz sektorunda sənaye məhsulu istehsalı 6.3 faiz artıb
2025-ci ilin yanvar-iyun aylarında sənaye müəssisələri və bu sahədə fəaliyyət göstərən fərdi sahibkarlar tərəfindən 31,2 milyard manatlıq və ya 2024-cü ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 1,9 faiz az sənaye məhsulu istehsal edilib, məhsul istehsalı neft-qaz sektorunda 3,1 faiz azalıb, qeyri neft-qaz sektorunda isə 6,3 faiz artıb.
Ölkənin qeyri-neft sektoru üzrə ixracı 10%-ə yaxın artıb
Hesabat dövründə Azərbaycanın qeyri-neft sektoru üzrə ixracı 2024-cü ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 9.9% artaraq 1,8 milyard ABŞ dolları təşkil edib.
2025-ci ilin yanvar-iyun aylarında yeyinti məhsullarının ixracı 19,1% artaraq 564.7 milyon ABŞ dollarına bərabər olub.
2025-ci ilin yanvar-iyun aylarında aqrar məhsulların ixracı 21.9% artaraq 455,2 milyon ABŞ dolları, aqrar-sənaye məhsullarının ixracı 7,7% artaraq 145 milyon ABŞ dollarına bərabər olub. Bütövlükdə aqrar və aqrar-sənaye məhsullarının birgə ixracı 18.2% artaraq 600,3 milyon ABŞ dolları təşkil edib.
Cari ilin ilk altı ayında Rusiya Federasiyasına 586 milyon ABŞ dolları, Türkiyəyə 287.3 milyon ABŞ dolları, Gürcüstana 154.8 milyon ABŞ dolları, İsveçrəyə 151.5 milyon ABŞ dolları, Ukraynaya isə 95.8 milyon ABŞ dolları dəyərində qeyri-neft sektoruna aid mal ixrac olunub.
Qeyri-neft özəl sektorunda əmək müqavilələrinin sayı 1 milyona yaxınlaşıb
2019-cu ilin əvvəli ilə müqayisədə qeyri-neft sektorunun özəl bölməsində bağlanmış əmək müqavilələrinin sayı 2025-ci ilin iyul ayının 1-nə 451.682 vahid artaraq 991 604 olub.
Qeyri-neft-qaz sektorundan vergi daxilolmaları 9%-dən çox artıb
Bu ilin I yarımilində İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Dövlət Vergi Xidmətinin xəttilə dövlət büdcəsinə 8 milyard 703,7 milyon manata yaxın vergi daxil olub, proqnoza 105,7 faiz əməl edilib. 2024-cü ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə vergi daxilolmaları 421,6 milyon manat və ya 5,1 faiz çox olub.
Qeyri-neft-qaz sektorundan daxilolmalar 6 milyard 421,6 milyon manat təşkil edib, proqnoz 103,6 faiz icra olunub. Əvvəlki ilin eyni dövrünə nisbətən bu sektordan vergi daxilolmaları 546,8 milyon manat və ya 9,3 faiz artıb.
Ödənilən vergilərin 73,8 faizi qeyri-neft-qaz sektorunun, 26,2 faizi isə neft-qaz sektorunun payına düşüb.
Dövlət büdcəsinin qeyri neft-qaz sektoru üzrə gəlirləri 10 milyard manatı ötüb
Dövlət büdcəsinin qeyri neft-qaz sektoru üzrə daxilolmaları 2025-ci ilin yanvar-iyun ayları üzrə dövlət büdcəsinin ümumi daxilolmalarının 51,9 faizini təşkil etməklə 10277,3 milyon manat olmuşdur ki, bu da proqnozla müqayisədə 457,0 milyon manat və ya 4,7 faiz, 2024-cü ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə isə 232,3 milyon manat və ya 2,3 faiz çoxdur.
Cari ilin birinci yarısında dövlət büdcəsinin gəlirlərində qeyri neft-qaz sektoru üzrə daxilolmaların 62,4 faizini və ya 6417,6 milyon manatını vergi orqanlarının xətti ilə daxilolmalar, 30,1 faizini və ya 3091,1 milyon manatını gömrük orqanlarının xətti ilə daxilolmalar, 3,0 faizini və ya 312,2 milyon manatını dövlət büdcəsindən maliyyələşdirilən təşkilatların ödənişli xidmətlərindən daxilolmalar, 4,3 faizini və ya 434,5 milyon manatını sair daxilolmalar, 0,2 faizini və ya 21,9 milyon manatını dövlət əmlakının icarəyə verilməsindən daxilolmalar təşkil edir.
Qeyri neft-qaz sektoruna yönəldilmiş investisiyaların həcmi 13%-dən çox artıb
2025-ci ilin I yarımilində əsas kapitala 8 milyard 73.5 milyon manat investisiya yönəldilib. Neft-qaz sektoruna yönəldilmiş investisiyaların həcmi 23,8 faiz azalmış, qeyri neft-qaz sektoruna yönəldilmiş investisiyaların həcmi isə 13,5 faiz artıb. Ümumi sərmayənin 4067,9 milyon manatı və ya 50,4 faizi məhsul istehsalı sahələrinin, 2672,0 milyon manatı (33,1 faizi) xidmət sahələrinin, 1333,6 milyon manatı (16,5 faizi) isə yaşayış evlərinin tikintisinin payına düşüb.
2025 yılının Ocak-Haziran aylarında Azerbaycan’da 62 milyar 78.2 milyon manatlık veya önceki yılın aynı dönemine göre %1.5 daha fazla gayri safi yurt içi hasıla üretildi.
“APA-Economics”in haberine göre, bu yılın ilk 6 ayı içerisinde Azerbaycan’ın petrol ve doğal gaz dışı sektöründe gayri safi yurt içi hasıla üretimi, geçen yılın ilgili dönemine göre %3.9 artarak 42 milyar 985 milyon manata yükseldi. Bu dönemde petrol ve doğal gaz dışı sektörün GSYİH’deki payı %69.2’yi oluşturdu.
Petrol ve doğal gaz dışı sektörde sanayi ürünleri üretimi %6.3 arttı
2025 yılının Ocak-Haziran aylarında sanayi kuruluşları ve bu alanda faaliyet gösteren bireysel girişimciler tarafından 31,2 milyar manatlık veya 2024 yılının ilgili dönemine göre %1,9 daha az sanayi ürünü üretildi, ürün üretimi petrol ve doğal gaz sektöründe %3,1 azalırken, petrol ve doğal gaz dışı sektörde ise %6,3 arttı.
Ülkenin petrol dışı sektörü ihracatı %10’a yakın arttı
Raporlama döneminde Azerbaycan’ın petrol dışı sektörü ihracatı, 2024 yılının ilgili dönemine göre %9.9 artarak 1,8 milyar ABD doları olarak gerçekleşti.
2025 yılının Ocak-Haziran aylarında gıda ürünleri ihracatı %19,1 artarak 564.7 milyon ABD dolarına eşit oldu.
2025 yılının Ocak-Haziran aylarında tarım ürünleri ihracatı %21.9 artarak 455,2 milyon ABD doları, tarım-sanayi ürünleri ihracatı %7,7 artarak 145 milyon ABD dolarına eşit oldu. Toplamda tarım ve tarım-sanayi ürünlerinin birlikte ihracatı %18.2 artarak 600,3 milyon ABD doları olarak gerçekleşti.
Bu yılın ilk altı ayında Rusya Federasyonu’na 586 milyon ABD doları, Türkiye’ye 287.3 milyon ABD doları, Gürcistan’a 154.8 milyon ABD doları, İsviçre’ye 151.5 milyon ABD doları, Ukrayna’ya ise 95.8 milyon ABD doları değerinde petrol dışı sektöre ait mal ihraç edildi.
Petrol dışı özel sektörde iş sözleşmelerinin sayısı 1 milyona yaklaştı
2019 yılının başı ile karşılaştırıldığında petrol dışı sektörün özel bölümünde yapılan iş sözleşmelerinin sayısı, 2025 yılının 1 Temmuz’u itibarıyla 451.682 adet artarak 991.604 oldu.
Petrol ve doğal gaz dışı sektörden vergi gelirleri %9’dan fazla arttı
Bu yılın ilk yarısında Ekonomi Bakanlığı bünyesindeki Devlet Vergi Dairesi aracılığıyla devlet bütçesine 8 milyar 703,7 milyon manata yakın vergi girişi oldu, tahmine %105,7 oranında uyuldu. 2024 yılının ilgili dönemine göre vergi gelirleri 421,6 milyon manat veya %5,1 daha fazla oldu.
Petrol ve doğal gaz dışı sektörden gelirler 6 milyar 421,6 milyon manat olarak gerçekleşti, tahmin %103,6 oranında gerçekleşti. Önceki yılın aynı dönemine göre bu sektörden vergi gelirleri 546,8 milyon manat veya %9,3 arttı.
Ödenen vergilerin %73,8’i petrol ve doğal gaz dışı sektörün, %26,2’si ise petrol ve doğal gaz sektörünün payına düştü.
Devlet bütçesinin petrol ve doğal gaz dışı sektörü gelirleri 10 milyar manatı aştı
Devlet bütçesinin petrol ve doğal gaz dışı sektörü gelirleri, 2025 yılının Ocak-Haziran ayları itibarıyla devlet bütçesinin toplam gelirlerinin %51,9’unu oluşturarak 10277,3 milyon manat oldu ki, bu da tahmine göre 457,0 milyon manat veya %4,7, 2024 yılının ilgili dönemine göre ise 232,3 milyon manat veya %2,3 daha fazladır.
Bu yılın ilk yarısında devlet bütçesi gelirlerinde petrol ve doğal gaz dışı sektörü gelirlerinin %62,4’ünü veya 6417,6 milyon manatını vergi dairelerinin gelirleri, %30,1’ini veya 3091,1 milyon manatını gümrük dairelerinin gelirleri, %3,0’ını veya 312,2 milyon manatını devlet bütçesinden finanse edilen kuruluşların ücretli hizmetlerinden elde edilen gelirler, %4,3’ünü veya 434,5 milyon manatını diğer gelirler, %0,2’sini veya 21,9 milyon manatını devlet malının kiralanmasından elde edilen gelirler oluşturmaktadır.
Petrol ve doğal gaz dışı sektöre yönlendirilen yatırımların hacmi %13’ten fazla arttı
2025 yılının ilk yarısında ana sermayeye 8 milyar 73.5 milyon manat yatırım yapıldı. Petrol ve doğal gaz sektörüne yönlendirilen yatırımların hacmi %23,8 azalırken, petrol ve doğal gaz dışı sektöre yönlendirilen yatırımların hacmi ise %13,5 arttı. Toplam yatırımın 4067,9 milyon manatı veya %50,4’ü ürün üretim alanlarına, 2672,0 milyon manatı (%33,1’i) hizmet alanlarına, 1333,6 milyon manatı (%16,5’i) ise konut inşaatına ayrıldı.