Ermənistanın Azərbaycana qarşı hərbi təcavüzü nəticəsində sülh və insanlıq əleyhinə cinayətlər, müharibə cinayətləri, o cümlədən təcavüzkar müharibənin hazırlanması və aparılması, soyqırımı, müharibə qanunlarını və qaydalarını pozma, habelə terrorçuluq, terrorçuluğu maliyyələşdirmə, hakimiyyəti zorla ələ keçirmə, onu zorla saxlama və digər çoxsaylı cinayətlər törətməkdə təqsirləndirilən Ermənistan Respublikasının vətəndaşları Arayik Harutyunyan, Arkadi Qukasyan, Bako Sahakyan, Davit İşxanyan, David Babayan, Levon Mnatsakanyan və digərlərinin barəsində olan cinayət işləri üzrə açıq məhkəmə prosesinin baxış iclası avqustun 1-də davam etdirilib.
Bakı Hərbi Məhkəməsində hakimlər Zeynal Ağayevin sədrliyi ilə, Camal Ramazanovdan və Anar Rzayevdən ibarət tərkibdə (ehtiyat hakim Günel Səmədova) keçirilən məhkəmə iclasında təqsirləndirilən şəxslərin hər biri bildikləri dildə tərcüməçi, həmçinin müdafiələri üçün vəkillərlə təmin olunub.
İclasda təqsirləndirilən şəxslər, onların müdafiəçiləri, zərərçəkmiş şəxslərin bir qismi, onların hüquqi varisləri və nümayəndələri, həmçinin dövlət ittihamını müdafiə edən prokurorlar iştirak ediblər.
Hakim Zeynal Ağayev prosesdə ilk dəfə iştirak edən zərərçəkmiş şəxslərə məhkəmə heyətini, dövlət ittihamını müdafiə edən prokurorları, tərcüməçiləri və s. təqdim edib, habelə onların qanunvericiliklə nəzərdə tutulmuş hüquqlarını və vəzifələrini izah edib.
Zərərçəkmiş şəxs Azər Abdullayev ifadəsində 2022-ci ilin sentyabrında Qubadlı rayonunda Ermənistan silahlı qüvvələrinin Gorus istiqamətindən törətdiyi təxribatın qarşısını alarkən qəlpə xəsarəti aldığını bildirib.
Samir Yusifov ifadəsində deyib ki, 2022-ci il sentyabrın 13-də Kəlbəcərdə tibb məntəqəsinin feldşeri qismində şəhidləri və yaralıları təxliyə edərkən Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən atılmış minaatan mərmisinin partlaması nəticəsində yaralanıb. Zərərəçəkmiş şəxs dövlət ittihamçısı Təranə Məmmədovanın suallarına cavabında təxliyə maşınının üzərində onun tibb xidməti avtomobili olduğunu bildirən nişanın olduğunu söyləyib.
Dövlət ittihamçısı Vüsal Abdullayevin suallarını cavablandıran zərərçəkmiş şəxs Akifə Bayramova qeyd edib ki, 44 günlük Vətən müharibəsi dövründə, 2020-ci il oktyabrın 11-də gecə saat 02:00 radələrində yaşadığı Gəncə şəhərinə Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən atılmış raketin düşməsi nəticəsində evi dağılıb. Akifə Bayramova hadisə zamanı özünün yaralandığını bildirib. Nəvəsinin dağıntılar altından çıxarıldığını söyləyən zərərçəkmiş şəxs “Nəvəm hələ də müalicə olunur” deyib.
Gəncə sakini olan Nərbala Babayev də 2020-ci il oktyabrın 4-də baş vermiş raket hücumu zamanı evinin dağıldığını, özünün və oğlunun xəsarət aldığını söyləyib.
Amin Əsgərov, Eldar Məmmədov, Gülnarə Quliyeva, Aynurə Əliyeva, Kübra Ələkbərova da Vətən müharibəsi zamanı Gəncəyə raket hücumu nəticəsində yaşadıqları evlərin dağıldığını, özlərinin yaralandıqlarını diqqətə çatdırıblar. Vurğulayıblar ki, hadisə zamanı həyatını itirlənlər olub.
Zərərçəkmiş şəxs Sevinc Həsənova ifadəsində 44 günlük Vətən müharibəsi zamanı, 2020-ci il oktyabrın 5-də Goranboyda qardaşıgildə qonaq olarkən Ermənistan silahlı qüvvələrinin artilleriya atəşi nəticəsində özünün və doğmalarının xəsarət aldığını deyib.
Qurban Qurbanov, Hüseyinbaba Sayıllı, Xəzri Əhmədov, Əliyar Məmmədov, Ehtiram Səmədov, Qasım Qəribov, Əli Qarazadə, Anar Alıyev, Ülvin Musayev, Əlihüseyn Şahbazov, Asim Mikayıllı, Rəhman Qasımov, Rəhman Qasımov və Ceyhun Xankişiyev ifadələrində 2022-ci il sentyabrın 12-14-də Kəlbəcərdə Ermənistan silahlı qüvvələrinin Cermuk istiqamətində təxribatının qarşısını alarkən yaralandıqlarını söyləyiblər. Onlar bildiriblər ki, həmin vaxt Azərbaycan hərbçiləri arasında şəhid olanlar və yaralananlar da olub. C.Xankişiyev dövlət ittihamçısı Fuad Musayevin suallarına cavabında qeyd edib ki, bu, Ermənistan silahlı qüvvələrinin ilk təxribatı deyildi: “Düşmən 2020-ci ildəki məğlubiyyətlə barışa bilmirdi, yüksəklikləri ələ keçirmək istəyirdi”.
Saleh Həsənov, Mehdi Yusifov, Səfa Məmmədov, Əliş Şamıyev, Fərid İlyaszadə, Sənan Mirzəliyev ifadələrində 2022-ci sentyabrın 12-dən 13-nə keçən gecə Zəngilanda Ermənistan silahlı qüvvələrinin təxribatının qarşısını alarkən xəsarət aldıqlarını qeyd ediblər. Həmin vaxt onların hərbçi yoldaşları arasında həyatını itirənlər və yaralananlar da olub.
Baş prokurorun böyük köməkçisi Vüsal Əliyevin suallarını cavablandıran Cavanşir Tahirli 2016-cı il iyunun 1-də Tərtər rayonunun Çaylı kəndində Ermənistan silahlı qüvvələrinin atəşkəsi pozaraq törətdiyi təxribat nəticəsində güllə xəsarəti aldığını bildirib.
Baş Prokurorluğun Dövlət ittihamının müdafiəsi üzrə idarəsinin şöbə rəisi Nəsir Bayramovun suallarını cavablandıran Yusif Məmmədov 2015-ci il aprelin 3-də Füzuli-Xocavənd istiqamətində Ermənistan silahlı qüvvələrinin törətdiyi təxribatını qarşısını alarkən snayper atəşi nəticəsində yaralandığını söyləyib.
İfadə verən digər zərərçəkmiş şəxslər Anar Nəbiyev, Murad Musayev, Xəyal Abbasov, İlkin Tağıyev, Seymur İsmayılov, Ədalət Məmmədov, Həsən Qədiməliyev Vətən müharibəsi zamanı Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən açılmış atəşlər nəticəsində yaralandıqlarını vurğulayıblar.
Aqil İspərzadə, Möhsüm Kərimli və Murad Babazadə Azərbaycan Ordusunun 2023-cü ilin sentyabrında həyata keçirdiyi antiterror əməliyyatı zamanı Ermənistan ordusunun qalıqları və qeyri-qanuni erməni silahlı dəstələri tərəfindən açılmış atəşlər nəticəsində yaralandıqlarını deyiblər.
Şahin Qarayev ifadəsində 2021-ci il noyabrın 21-də yaşadığı Goranboy rayonunun Tap Qaraqoyunlu kəndi ərazisində mina partlaması nəticəsində yaralandığını bildirib.
Nahid Yolçuyev ifadəsində 2010-cu ildə Ağdam rayonunun Yusifcanlı kəndində hərbi xidmətdə olarkən Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən açılmış atəş nəticəsində yaralandığını söyləyib.
Şakir İsmayılov ifadəsində 2016-cı ildə baş vermiş Aprel döyüşləri zamanı yaralandığını deyib.
Ruhin Vəliyev isə 2022-ci il iyunun 17-də Cəbrayılda minatəmizləmə ilə məşğul olarkən mina partlayışı nəticəsində xəsarət aldığını söyləyib.
İsmayıl Hüseynov və Tural Xanəliyev də öz növbələrində Ermənistan silahlı qüvvələrinin təxribatı nəticəsində yaralandıqlarını bildiriblər.
Zərərçəkmişlər, həmçinin təqsirləndirilən şəxslərin, onların müdafiəçilərinin və özlərinin nümayəndələrinin suallarını da cavablandırıblar.
Prosesdə hakim elan edib ki, təqsirləndirilən şəxs Levon Balayanın vəkili dövlət qurumlarından birinə təyinat alıb. Bu səbəbdən də ona yeni müdafiəçi təyin edilməlidir. Məsələyə münasibət bildirən təqsirləndirilən şəxs L.Balayan “Əgər o qalsaydı, daha yaxşı olardı” deyərək yeni vəkil təyin edilməsinə etirazının olmadığını bildirib.
İclasa sədrlik edən hakim Zeynal Ağayev L.Balayana yeni vəkil təyin ediləcəyini söyləyib.
Məhkəmə prosesi avqustun 4-də davam etdiriləcək.
Ermenistan’ın Azerbaycan’a karşı askeri saldırısı sonucunda barış ve insanlığa karşı suçlar, savaş suçları, işgalci savaşın hazırlanması ve yürütülmesi, soykırım, savaş kanunlarını ve kurallarını ihlal etme, terörizm, terörizmi finanse etme, iktidarı zorla ele geçirme, onu zorla tutma ve diğer birçok suçtan suçlanan Ermenistan Cumhuriyeti vatandaşları Arayik Harutyunyan, Arkadi Gukasyan, Bako Sahakyan, Davit İşxanyan, David Babayan, Levon Mnatsakanyan ve diğerlerinin davalarıyla ilgili açık mahkeme duruşması 1 Ağustos’ta devam etti.
Bakü Askeri Mahkemesi’nde hakimler Zeynal Ağayev başkanlığında, Camal Ramazanov ve Anar Rzayev’den oluşan heyette (yedek hakim Günel Samedova) yapılan mahkeme duruşmasında, sanıkların her biri bildikleri dilde tercüman ve savunmaları için avukatlarla sağlandı.
Duruşmaya sanıklar, avukatları, mağdurların bir kısmı, yasal mirasçıları ve temsilcileri ile devlet savcıları katıldı.
Hakim Zeynal Ağayev, duruşmaya ilk kez katılan mağdurlara mahkeme heyetini, devlet savcılarını, tercümanları vb. tanıttı ve ayrıca yasal olarak öngörülen haklarını ve görevlerini açıkladı.
Mağdur Azer Abdullayev ifadesinde, Eylül 2022’de Gubadlı bölgesinde Ermenistan silahlı kuvvetlerinin Gorus yönünden yaptığı provokasyonu engellerken şarapnel yarası aldığını belirtti.
Samir Yusifov ifadesinde, 13 Eylül 2022’de Kelbecer’de sağlık ocağının sağlık memuru olarak şehitleri ve yaralıları tahliye ederken, Ermenistan silahlı kuvvetleri tarafından atılan havan topunun patlaması sonucu yaralandığını söyledi. Mağdur, devlet savcısı Terane Memmedova’nın sorularına cevaben, tahliye aracının üzerinde tıbbi hizmet aracı olduğunu belirten bir işaretin olduğunu söyledi.
Devlet savcısı Vüsal Abdullayev’in sorularını yanıtlayan mağdur Akife Bayramova, 44 günlük Vatan Savaşı sırasında, 11 Ekim 2020’de gece saat 02:00 civarında yaşadığı Gence şehrine Ermenistan silahlı kuvvetleri tarafından atılan bir füzenin düşmesi sonucu evinin yıkıldığını kaydetti. Akife Bayramova, olay sırasında kendisinin yaralandığını belirtti. Torununun enkaz altından çıkarıldığını söyleyen mağdur, “Torunum hala tedavi görüyor” dedi.
Gence sakini Nerbala Babayev de 4 Ekim 2020’de meydana gelen roket saldırısı sırasında evinin yıkıldığını, kendisinin ve oğlunun yaralandığını söyledi.
Amin Asgerov, Eldar Memmedov, Gülnare Guliyeva, Aynure Aliyeva, Kübra Alekberova da Vatan Savaşı sırasında Gence’ye yapılan roket saldırısı sonucu yaşadıkları evlerin yıkıldığını, kendilerinin yaralandıklarını belirttiler. Olay sırasında hayatını kaybedenlerin olduğunu vurguladılar.
Mağdur Sevinç Hasanova ifadesinde, 44 günlük Vatan Savaşı sırasında, 5 Ekim 2020’de Goranboy’da kardeşini ziyaret ederken Ermenistan silahlı kuvvetlerinin topçu ateşi sonucu kendisinin ve akrabalarının yaralandığını söyledi.
Kurban Kurbanov, Hüseyinbaba Sayıllı, Hazri Ahmedov, Aliyar Memmedov, Ehtiram Samedov, Kasım Garibov, Ali Garazade, Anar Aliyev, Ülvin Musayev, Alihüseyin Şahbazov, Asim Mikayıllı, Rahman Kasımov, Rahman Kasımov ve Ceyhun Hankişiyev ifadelerinde, 12-14 Eylül 2022’de Kelbecer’de Ermenistan silahlı kuvvetlerinin Cermuk yönündeki provokasyonunu engellerken yaralandıklarını söylediler. O zaman Azerbaycan askerleri arasında şehitler ve yaralılar olduğunu söylediler. C.Hankişiyev, devlet savcısı Fuad Musayev’in sorularına cevaben, bunun Ermenistan silahlı kuvvetlerinin ilk provokasyonu olmadığını kaydetti: “Düşman 2020’deki yenilgiyi kabullenemiyordu, yükseklikleri ele geçirmek istiyordu.”
Saleh Hasanov, Mehdi Yusifov, Sefa Memmedov, Aliş Şamiyev, Ferid İlyaszade, Senan Mirzeliyev ifadelerinde, 12-13 Eylül 2022 gecesi Zengilan’da Ermenistan silahlı kuvvetlerinin provokasyonunu engellerken yaralandıklarını kaydettiler. O zaman asker arkadaşları arasında hayatını kaybedenler ve yaralananlar oldu.
Başsavcı’nın büyük yardımcısı Vüsal Aliyev’in sorularını yanıtlayan Cavanşir Tahirli, 1 Haziran 2016’da Terter bölgesinin Çaylı köyünde Ermenistan silahlı kuvvetlerinin ateşkesi ihlal ederek yaptığı provokasyon sonucu kurşun yarası aldığını belirtti.
Başsavcılık Devlet Savunmasının Korunması Dairesi’nin şube başkanı Nesir Bayramov’un sorularını yanıtlayan Yusuf Memmedov, 3 Nisan 2015’te Füzuli-Hocavend yönünde Ermenistan silahlı kuvvetlerinin yaptığı provokasyonu engellerken keskin nişancı ateşi sonucu yaralandığını söyledi.
İfade veren diğer mağdurlar Anar Nebiyev, Murad Musayev, Hayal Abbasov, İlkin Tağıyev, Seymur İsmayılov, Adalet Memmedov, Hasan Gadimaliyev Vatan Savaşı sırasında Ermenistan silahlı kuvvetleri tarafından açılan ateşler sonucu yaralandıklarını vurguladılar.
Agil İspezade, Möhsüm Kerimli ve Murad Babazade, Azerbaycan Ordusu’nun Eylül 2023’te gerçekleştirdiği terörle mücadele operasyonu sırasında Ermenistan ordusunun kalıntıları ve yasadışı Ermeni silahlı grupları tarafından açılan ateşler sonucu yaralandıklarını söylediler.
Şahin Garayev ifadesinde, 21 Kasım 2021’de yaşadığı Goranboy bölgesinin Tap Karakoyunlu köyü bölgesinde bir mayın patlaması sonucu yaralandığını belirtti.
Nahid Yolçuyev ifadesinde, 2010 yılında Ağdam bölgesinin Yusufcanlı köyünde askerlik yaparken Ermenistan silahlı kuvvetleri tarafından açılan ateş sonucu yaralandığını söyledi.
Şakir İsmayılov ifadesinde, 2016 yılında meydana gelen Nisan savaşları sırasında yaralandığını söyledi.
Ruhin Veliyev ise 17 Haziran 2022’de Cebrail’de mayın temizleme ile uğraşırken mayın patlaması sonucu yaralandığını söyledi.
İsmail Hüseynov ve Tural Haneliyev de Ermenistan silahlı kuvvetlerinin provokasyonu sonucu yaralandıklarını belirttiler.
Mağdurlar, ayrıca sanıkların, avukatlarının ve kendi temsilcilerinin sorularını da yanıtladılar.
Duruşmada hakim, sanık Levon Balayan’ın avukatının devlet kurumlarından birine atandığını açıkladı. Bu nedenle ona yeni bir savunucu atanmalıdır. Konuya tepki gösteren sanık L.Balayan, “Kalsaydı daha iyi olurdu” diyerek yeni bir avukat atanmasına itirazı olmadığını belirtti.
Duruşmaya başkanlık eden hakim Zeynal Ağayev, L.Balayan’a yeni bir avukat atanacağını söyledi.
Mahkeme süreci 4 Ağustos’ta devam edecek.