BP şirkəti “Şahdəniz” qaz və kondensat yatağının işlənməsi layihəsinin və Səngəçal terminalının operatoru kimi mühəndis-layihələndirmə işləri üzrə iki irihəcmli müqavilənin imzalandığını açıqlayıb.
“Müfəssəl mühəndis-layihələndirmə və təchizat xidmətlərini əhatə edən bu müqavilələr SOCAR-KBR birgə müəssisəsinə verilib. Bu podratçı müqavilələri “Şahdəniz Kompressiya” (ŞDK) və Səngəçal Terminalının Elektrikləşdirilməsi (STEL) layihələrinin icrası üçün mühüm bir mərhələdir”, – məlumatda qeyd olunur.
Məlumata əsasən, bu podratçı müqavilələri həmçinin 3 iyun 2025-ci il tarixində Bakı Enerji Həftəsi zamanı Yekun İnvestisiya Qərarı (YİQ) elan olunmuş hər iki layihənin icra mərhələsinə keçidinə doğru mühüm bir irəliləyişdir.
ŞDK layihəsi üzrə verilmiş müqavilə 43 milyon funt sterlinq dəyərindədir və 1 iyul 2025-ci il tarixində qüvvəyə minib. Bu müqavilə çərçivəsində işlərin 2026-cı ildə başa çatacağı planlaşdırılır.
İş həcminə aşağıdakı qurğuların tikintisi üzrə mühəndis-layihələndirmə və təchizat dəstəyi, o cümlədən quraşdırmaya hazırlıq, istismara vermə və əməliyyat hazırlığı daxildir:
– ŞDK platforması üçün üst tikililər;
– ŞDK platforması üçün dayaq bloku və payalar;
– Quruda və dənizdə yerləşən mövcud qurğular (Şahdəniz Alfa, Şahdəniz Bravo və Səngəçal Terminalı);
– Sualtı sistemlə inteqrasiyanı təmin etmək üçün sistemin layihələndirilməsi üzrə mühəndislik işləri.
STEL layihəsi üzrə verilmiş müqavilə 7 milyon funt sterlinq dəyərindədir və 1 iyul 2025-ci il tarixində qüvvəyə minib. Bu müqavilə çərçivəsində işlərin 2028-ci ildə başa çatacağı planlaşdırılır.
Müqavilə elektrik şəbəkəsindən enerjinin ötürülməsi və fasiləsiz enerji təminatı üçün qoruma mexanizmini təmin etmək məqsədilə Səngəçal terminalı ərazisində bir sıra yeni avadanlıqlar və mövcud obyektlərdə aparılacaq dəyişikliklər üçün mühəndis-layihələndirmə və təchizat üzrə dəstək xidmətlərini əhatə edir.
Xatırladaq ki, 2,9 milyard ABŞ dolları dəyərində olan ŞDK layihəsində məqsəd Şahdəniz yatağındakı aşağı təzyiqli qaz ehtiyatlarını əlçatan etməklə onların hasilatını təmin etmək və beləliklə yataqdan maksimum qazvermə əmsalına nail olunmaqdır. Layihənin yataqdan təxminən 50 milyard kubmetr əlavə qaz və 25 milyon barelə yaxın əlavə kondensat hasilatına və ixracına imkan yaradacağı gözlənilir.
Layihə çərçivəsində yeni kompressiya obyektinin – elektriklə işləyən, heyətsiz kompressiya platformasının (və ya Əsasən Heyətsiz Qurğu (eNUI)) inşası nəzərdə tutulur. Üzərində dörd ədəd 11 meqavatlıq compressor quraşdırılacaq ŞDK platforması həm Şahdəniz Alfa (ŞDA), həm də “Şahdəniz Bravo” (ŞDB) platformalarından hasil edilən qazın kompressiyası üçün ana qurğu kimi xidmət göstərəcək. Bu o deməkdir ki, hər iki platformadan hasil edilən ixrac qazı qurudakı Səngəçal terminalına göndərilməzdən əvvəl ŞDK-də kompressiya olunacaq. Layihə həmçinin Şahdəniz müqavilə sahəsində quraşdırılacaq bir sıra əlaqədar obyektləri, ŞDA, ŞDB və Səngəçal terminalında mövcud infrastruktur üzərində aparılacaq bir sıra işləri də əhatə edir.
Tikinti işlərinin 2025-ci ilin sonlarında başlanacağı planlaşdırılır. Tikintinin 2029-cu ildə başa çatması ilə ŞDK platformasının həmin ildə ŞDA-dan, 2030-cu ildə isə ŞDB platformasından hasil edilən qaz həcmlərini kompressiya etmək üçün qəbul etməyə hazır olacağı planlaşdırılır. Tikinti işləri ölkə daxilində yerli resurslardan istifadə etməklə həyata keçiriləcək və 4000-ə qədər iş yeri yaradacaq.
STEL layihəsi terminalın dövlət elektrik şəbəkəsinə qoşulmasını təmin edəcək. Bunun üçün terminal ərazisinin həm daxilində, həm də ondan kənarda yeni obyektlər, o cümlədən yeni 220/110 kV-luq elektrik yarımstansiyası inşa ediləcək.
Hazırda terminal öz enerji ehtiyacını qarşılamaq üçün yeddi qaz turbinindən istifadə edir. Elektrikləşdirilmədən sonra turbinlər mərhələli şəkildə demontaj olunacaq və bu da istifadə olunmayan yanacaq qaz həcmlərinin ixraca yönəldilməsinə və BP-nin Azərbaycanda idarə etdiyi ən böyük obyekt olan terminalın əməliyyatlarlarından yaranan emissiyaların azaldılmasına imkan verəcək.
Qeyd edək ki, 230 milyon dollar dəyərində olan STEL layihəsi üzrə tikinti işləri artıq başlanıb və bu işlərin iki mərhələdə başa çatacağı nəzərdə tutulur – 1-ci mərhələ 2027-ci ilin ortalarında, 2-ci mərhələnin isə 2028-ci ilin sonunadək.
BP şirketi, Şah Deniz gaz ve kondensat sahasının işletilmesi projesi ve Sengeçal terminalinin operatörü olarak mühendislik-projelendirme işleri üzerine iki büyük hacimli sözleşmenin imzalandığını açıkladı.
“Detaylı mühendislik-projelendirme ve tedarik hizmetlerini kapsayan bu sözleşmeler SOCAR-KBR ortak girişimine verildi. Bu alt yüklenici sözleşmeleri, Şah Deniz Kompresör (ŞDK) ve Sengeçal Terminalinin Elektrikleştirilmesi (STEL) projelerinin icrası için önemli bir aşamadır” şeklinde bir ifade yer almaktadır.
Bilgilere göre, bu alt yüklenici sözleşmeleri aynı zamanda 3 Haziran 2025 tarihinde Bakü Enerji Haftası sırasında Nihai Yatırım Kararı (YİK) ilan edilmiş her iki projenin icra aşamasına geçişine doğru önemli bir ilerlemedir.
ŞDK projesi için verilen sözleşme 43 milyon sterlin değerindedir ve 1 Temmuz 2025 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu sözleşme çerçevesinde işlerin 2026 yılında tamamlanması planlanmaktadır.
İş hacmine aşağıdaki tesislerin inşası üzerine mühendislik-projelendirme ve tedarik desteği, montaja hazırlık, işletmeye alma ve operasyon hazırlığı dahildir:
– ŞDK platformu için üst yapılar;
– ŞDK platformu için dayanak bloğu ve payalar;
– Karada ve denizde yer alan mevcut tesisler (Şah Deniz Alfa, Şah Deniz Bravo ve Sengeçal Terminali);
– Su altı sistemlerle entegrasyonu sağlamak için sistemin projelendirilmesi üzerine mühendislik işleri.
STEL projesi için verilen sözleşme 7 milyon sterlin değerindedir ve 1 Temmuz 2025 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu sözleşme çerçevesinde işlerin 2028 yılında tamamlanması planlanmaktadır.
Sözleşme, elektrik şebekesinden enerjinin iletilmesi ve kesintisiz enerji temini için koruma mekanizmasını sağlamak amacıyla Sengeçal terminali arazisinde bir dizi yeni ekipman ve mevcut tesislerde yapılacak değişiklikler için mühendislik-projelendirme ve tedarik üzerine destek hizmetlerini kapsamaktadır.
Hatırlatmak gerekirse, 2,9 milyar ABD doları değerinde olan ŞDK projesinde amaç, Şah Deniz sahasındaki düşük basınçlı gaz rezervlerini erişilebilir hale getirerek onların üretimini sağlamak ve böylece sahadan maksimum gaz verme katsayısına ulaşmaktır. Projenin sahadan yaklaşık 50 milyar metreküp ilave gaz ve 25 milyon varile yakın ilave kondensat üretimi ve ihracatına imkan yaratacağı beklenmektedir.
Proje çerçevesinde yeni bir kompresör tesisinin – elektrikle çalışan, insansız kompresör platformunun (veya Esasen İnsansız Tesis (eNUI)) inşası öngörülmektedir. Üzerinde dört adet 11 megavatlık kompresör kurulacak ŞDK platformu hem Şah Deniz Alfa (ŞDA) hem de Şah Deniz Bravo (ŞDB) platformlarından elde edilen gazın kompresyonu için ana tesis olarak hizmet verecektir. Bu şu demektir ki, her iki platformdan elde edilen ihracat gazı karadaki Sengeçal terminaline gönderilmeden önce ŞDK’da kompresyona tabi tutulacaktır. Proje aynı zamanda Şah Deniz sözleşme sahasında kurulacak bir dizi ilgili tesisi, ŞDA, ŞDB ve Sengeçal terminalinde mevcut altyapı üzerinde yapılacak bir dizi işi de kapsamaktadır.
İnşaat işlerinin 2025 yılının sonlarında başlaması planlanmaktadır. İnşaatın 2029 yılında tamamlanmasıyla ŞDK platformunun aynı yıl ŞDA’dan, 2030 yılında ise ŞDB platformundan elde edilen gaz hacimlerini kompresyona tabi tutmak için kabul etmeye hazır olacağı planlanmaktadır. İnşaat işleri ülke içinde yerel kaynaklardan yararlanarak gerçekleştirilecek ve 4000’e kadar iş yeri yaratacaktır.
STEL projesi terminalin devlet elektrik şebekesine bağlanmasını sağlayacaktır. Bunun için terminal arazisinin hem içinde hem de dışında yeni tesisler, yeni 220/110 kV’luk elektrik trafo merkezi inşa edilecektir.
Şu anda terminal kendi enerji ihtiyacını karşılamak için yedi gaz türbininden yararlanmaktadır. Elektrikleştirilmeden sonra türbinler aşamalı bir şekilde demontaj edilecektir ve bu da kullanılmayan yakıt gazı hacimlerinin ihracata yönlendirilmesine ve BP’nin Azerbaycan’da idare ettiği en büyük tesis olan terminalin operasyonlarından kaynaklanan emisyonların azaltılmasına imkan verecektir.
Belirtmek gerekir ki, 230 milyon dolar değerinde olan STEL projesi üzerine inşaat işleri zaten başlamıştır ve bu işlerin iki aşamada tamamlanması öngörülmektedir – 1. aşama 2027 yılının ortalarında, 2. aşamanın ise 2028 yılının sonuna kadar.