Beynəlxalq Münasibətlərin Təhlili Mərkəzində “Daşlar sükut içində danışır: Azərbaycan irsinin qorunması” adlı elmi-praktik tədbir və “Daşları toplamaq vaxtıdır” fundamental nəşrin təqdimatı keçirilib.
BMTM-nin sədri Fərid Şəfiyev kitabın əhəmiyyətindən danışıb.
O bildirib ki, nəşrdə Qərbi Azərbaycanın xalqımıza məxsus qədim diyar olduğu elmi-faktoloji materiallar əsasında təqdim edilib.
Layihə rəhbəri Musa Mərcanlı nəşrin əsas məqsədləri barədə məlumat verib. Onun sözlərinə görə, kitabdakı fotoşəkillər Ermənistana səfər edən əcnəbi fotoqrafların köməyi ilə çəkilib: “Elə kəndlər olub ki, yerli əhali və yerli hakimiyyət həmin fotoqrafları ora buraxmayıb. Biz layihə çərçivəsində Qərbi Azərbaycan ərazisində yerləşən 50-yə yaxın yaşayış məntəqəsinin fotolarını əldə etmişik. Həmin fotoşəkillərdə azərbaycanlılara məxsus məzarlıqlarda yarısı sındırılmış, yarısı isə dağıdılmış vəziyyətdə olan qəbir daşlarına rast gəldik. Biz əcnəbilərə Qərbi azərbaycanlı olduğumuzu sübut etmək üçün həmin fotolardan istifadə etməliyik. Həmin fotolardan görünür ki, ermənilər Qərbi Azərbaycandakı tarixi irsimizi saxtalaşdırmaq üçün bütün vasitələrə əl atıblar. İrəvandakı tarixi “Göy məscid” azərbaycanlılara yad memarlıq üslubunda bərpa edilib. Tarixi abidələrimizin dağıdılmayan hissələri isə xaç və digər yad elementlərlə erməniləşdirilib. Bizim o torpaqlara qayıtmaq haqqımız var. Bunu BMT-nin qətnamələri də sübut edir. XVIII əsrdə mövcud olan İrəvan xanlığı və digər xanlıqların tarixinə baxsanız görərsiniz ki, orada qeyri-millətdən insanlar olmayıb. Əgər ermənilər iddia etdiyi kimi tarixən o ərazilərdə yaşayıblarsa, orada bu xalqa məxsus bir xanlıq və ya bir nəfər hakimiyyət nümayəndəsi olardı. Erməni xisləti qurmaq-yaratmaq yox, məhz dağıtmaqdır. Kitabda gördüyünüz faktlar təkcə fotoşəkillərlə deyil, digər materiallarla da sübut olunur”.
Bildirilib ki, nəşrdə regionda yerləşən və müxtəlif dövrlərdə məhv edilmiş və ya izləri silinmiş memarlıq, dini və digər mədəni abidələrin foto və sənədli sübutları təqdim edilir.
Uluslararası İlişkiler Analiz Merkezi’nde “Taşlar Sessizlik İçinde Konuşuyor: Azerbaycan Mirasının Korunması” konulu bilimsel ve pratik bir etkinlik ile “Taşları Toplama Zamanı” adlı temel yayın tanıtıldı.
ICDS Başkanı Ferid Şefiyev, kitabın önemine değindi.
Yayının, Batı Azerbaycan’ın halkımıza ait eski bir bölge olduğunu bilimsel ve olgusal materyaller temelinde sunduğunu belirtti.
Proje yöneticisi Musa Mercanlı, yayının temel amaçları hakkında bilgi verdi. Ona göre, kitaptaki fotoğraflar Ermenistan’ı ziyaret eden yabancı fotoğrafçıların yardımıyla çekildi: “Öyle köyler oldu ki, yerel halk ve yerel yönetimler bu fotoğrafçıları oraya bırakmadı. Proje kapsamında Batı Azerbaycan topraklarında bulunan yaklaşık 50 yerleşim yerinin fotoğrafını elde ettik. Bu fotoğraflarda Azerbaycanlılara ait mezarlıklarda yarısı kırılmış, yarısı ise yıkılmış durumda olan mezar taşlarına rastladık. Yabancılara Batı Azerbaycanlı olduğumuzu kanıtlamak için bu fotoğrafları kullanmalıyız. Bu fotoğraflardan görülüyor ki, Ermeniler Batı Azerbaycan’daki tarihi mirasımızı tahrif etmek için her türlü aracı kullanıyorlar. Erivan’daki tarihi “Gök Mescid” Azerbaycanlılara yabancı bir mimari üslupta restore edildi. Tarihi eserlerimizin yıkılmayan kısımları ise haç ve diğer yabancı unsurlarla Ermenileştirildi. O topraklara geri dönme hakkımız var. Bunu BM kararları da kanıtlıyor. 18. yüzyılda var olan Erivan Hanlığı ve diğer hanlıkların tarihine bakarsanız, orada gayrimüslim insanların olmadığını görürsünüz. Eğer Ermeniler iddia ettiği gibi tarihsel olarak o bölgelerde yaşamışlarsa, orada bu halka ait bir hanlık veya bir kişi hükümet temsilcisi olurdu. Ermeni huyu kurmak-yaratmak değil, tam olarak yıkmaktır. Kitapta gördüğünüz gerçekler sadece fotoğraflarla değil, diğer materyallerle de kanıtlanıyor.”
Yayında, bölgede bulunan ve çeşitli dönemlerde yok edilmiş veya izleri silinmiş mimari, dini ve diğer kültürel eserlerin fotoğraf ve belgesel kanıtlarının sunulduğu belirtildi.