bp, SOCAR Green ve Azerbaycan İş Geliştirme Fonu’nun (ABİF) ortak girişimi olan “Shafag (Jabrayil) Solar Limited” (SJSL) şirketinin hissedarları, Şefek güneş enerjisi santrali projesi için nihai yatırım kararını bugün açıkladılar.
“APA-Economics”in haberine göre, bu karar Azerbaycan’ın Cebrayıl bölgesinde 240 MW AC gücünde güneş enerjisi santralinin inşasının başlamasına olanak sağlıyor.
Aynı zamanda Sangaçal terminalinin yatırımcıları – bp, SOCAR, TPAO, LUKOIL, Güney Gaz Koridoru, NIKO, MOL, INPEKS, ExxonMobil, ITOCHU, ONGC Videsh, Eni, MVM ve TotalEnergies – bugün Sangaçal terminalinin elektrifikasyonu (STEL) projesini onayladılar. Bu proje, terminalin AzerEnerji ASC tarafından işletilen devlet elektrik şebekesine bağlanmasını sağlayacak. Bunun için terminal alanının hem içinde hem de dışında yeni tesisler, özellikle yeni 220/110 kV’luk elektrik trafo merkezi inşa edilecek.
Bu iki proje, “sanal enerji transfer mekanizması” olarak adlandırılan yeni bir ticari model aracılığıyla yakından ilişkilidir. Bu mekanizmaya göre, Şefek santrali elektrik enerjisi üreterek Cebrayıl bölgesinde AzerEnerji’ye verecek, AzerEnerji ise daha sonra aynı miktarda elektrik enerjisini Bakü yakınlarında bulunan Sangaçal terminaline iletecek. Mevcut tahminlere ve planlara göre, Şefek ve STEL projeleri birlikte Sangaçal terminalinin gelecekteki işletme döneminde terminal operasyonlarından kaynaklanan emisyonların yaklaşık %50 oranında azaltılmasını sağlayacak.
Şu anda terminal enerji ihtiyacını karşılamak için yedi gaz türbininden yararlanıyor. Elektrifikasyondan sonra türbinler aşamalı olarak sökülecek ve bu da kullanılmayan yakıt gazı hacimlerinin ihracata yönlendirilmesine olanak sağlayacak.
Her iki proje için nihai yatırım kararlarını desteklemek amacıyla bugün bir dizi başka sözleşme de imzalandı.
Şefek projesi için – SJSL ile AzerEnerji arasında elektrik enerjisi alım satım sözleşmesi ve SJSL ile AzerEnerji arasında şebekeye bağlantı sözleşmesi.
STEL projesi için – AzerEnerji ile Sangaçal terminalinin operatörü olarak bp arasında mühendislik, tedarik, inşaat ve montaj işleri sözleşmeleri paketi, elektrik enerjisi tedarik sözleşmesi ve işletme ve teknik servis sözleşmesi.
Buna ek olarak, hem Şefek hem de STEL projelerini desteklemek amacıyla iki sözleşme – Sangaçal terminalinin operatörü olarak bp, SJSL ve AzerEnerji arasında dengeleme anlaşması, hem de Sangaçal terminalinin operatörü olarak bp ile SJSL arasında elektrik enerjisi alım satım sözleşmesi imzalandı.
Azerbaycan Cumhuriyeti Enerji Bakanı Perviz Şahbazov şunları söyledi: “Azerbaycan Cumhurbaşkanı Sayın İlham Aliyev’in ‘yeşil enerji’ kullanımını teşvik eden politikası çerçevesinde, Şefek GES ve Sangaçal terminalinin elektrifikasyonu projeleri için önemli bir aşamanın tamamlanmasıyla ülkemizin bp ile stratejik enerji ortaklığında yeni bir sayfa açılıyor. 240 MW gücünde güneş enerjisi santralinin ‘Yeşil enerji bölgesi’ alanında inşası ve dünyanın en büyük petrol ve gaz terminallerinden biri olan Sangaçal’ın elektrifikasyonu gibi önemli unsurları birleştiren bu proje, enerji güvenliği ve emisyonların azaltılması yönündeki ortak, ilerici yaklaşımımızın açık bir örneğidir. Ülkemizin petrol ve gaz sektöründeki en büyük yatırımcısı olan bp’nin yeşil enerji alanına doğru yatırımlarını genişletmesi ortaklığımızın uzun vadeli stratejik temelini daha da güçlendiriyor. Biz bp ile birlikte sadece güvenilir enerji tedarikini değil, aynı zamanda sürdürülebilir ve düşük karbonlu geleceğin temelini oluşturuyoruz.”
bp’nin üretim ve operasyonlardan sorumlu kıdemli başkan yardımcısı Gordon Birrel şunları söyledi: “Bugün alınan kararlar hem Azerbaycan’la işbirliğimizde hem de bölgedeki iş faaliyetlerimizde yeni bir aşamanın başlangıcını oluşturuyor. Şefek projesi ülkede güneş enerjisi üretimine yaptığımız ilk yatırım olmakla enerji alanındaki başarılı işbirliğimize yeni bir yön katıyor. Bu iki projeyi birleştiren yeni yenilikçi yaklaşım bizi sevindiriyor, çünkü onun aracılığıyla Azerbaycan’da yönettiğimiz en büyük tesis olan terminalin operasyonlarından kaynaklanan emisyonları azaltabileceğiz. Azerbaycan’la esasen petrol ve gaz sektörünü kapsayan uzun vadeli ortaklığımızda bu yeni aşamayı memnuniyetle karşılıyoruz ve bunun bölgede sürdürülebilir enerji alanında bir sonraki girişimlerin hayata geçirilmesine yol açmaya yardımcı olacağına eminiz.”
Yaklaşık 200 milyon dolar değerinde olan Şefek güneş enerjisi santralinin inşaat işlerine bu yıl başlanacağı ve bu işlerin esas olarak yerli kaynaklardan yararlanılarak 2027 yılının ortalarına kadar devam edeceği bekleniyor. İnşaat işlerinin en yoğun olduğu dönemde 400’e kadar yeni iş yerinin yaratılacağı bekleniyor.
Şefek projesi bütünüyle bp şirketine ait olan Lightsource bp tarafından hayata geçirilecek ve yönetilecek. SJSL şirketindeki iştirak payları şöyledir: bp %50,01, SOCAR Green %39,99 ve ABİF %10.
230 milyon dolar değerinde olan STEL projesi Sangaçal terminalinin operatörü olan bp tarafından hayata geçirilecek ve yönetilecek. STEL projesi üzerinde inşaat işlerine bu yıl başlanması planlanıyor ve bu işlerin iki aşamada tamamlanacağı öngörülüyor – 1. aşama 2027 yılının ortalarında, 2. aşamanın ise 2028 yılının sonuna kadar.
COP29 çerçevesinde Cebrayıl bölgesinde 240 MW gücünde Şefek Güneş Enerjisi Santralinin temel atma töreni yapıldı. Bu santral işgalden kurtarılmış bölgelerde hayata geçirilen ilk sanayi ölçekli güneş enerjisi ve en büyük doğrudan yabancı yatırım projesidir.
Proje 3 Haziran 2021 tarihinde Enerji Bakanlığı ile bp arasında imzalanmış Uygulama Sözleşmesi esasında hayata geçiriliyor.
Sanal Enerji Transferi Mekanizması (VPTA) çerçevesinde santralde üretilen enerji Cebrayıl’daki mevcut elektrik şebekesine aktarılacak ve aynı miktarda enerji Sangaçal terminaline verilecek. Sonuç olarak terminalin enerji ihtiyaçlarını karşılamak için yenilenebilir enerjiden yararlanılacak ve bp’nin Hazar bölgesindeki operasyon atıklarının azaltılmasına destek verecek.
Şefek Güneş Enerjisi Santralinin hissedarları bp, SOCAR ve Azerbaycan Yatırım Şirketi olmakla projeye yaklaşık 200 milyon ABD doları tutarında yatırım yapılması öngörülüyor.