Bərpa olunan enerji sahəsində sürət artsa da, dünya hədəfdən geri qalır.
Onun sözlərinə görə, COP29 və MAPU prosesləri ilə irəli aparılan bərpa olunan enerji gündəliyinə COP28-də mühüm təkan verilib:
“Təmsil etdiyim IRENA agentliyi, BƏƏ-nin ev sahibliyi etdiyi COP28-də 130-dan çox ölkəni bir araya gətirərək 2030-cu ilə qədər bərpa olunan enerji gücünü üç dəfə artırmaq və enerji səmərəliliyini iki dəfə artırmaq məqsədi ilə razılaşdırılmış təşəbbüsə öncülük etdi. Bu, əvvəlki “adi iş rejimi” yanaşmasından ciddi dönüş idi”.
Qauri Sinqx qeyd edib ki, bu istiqamətdə irəliləyişlər olsa da, dünya hələ də qoyulmuş məqsədlərə çatmaqdan uzaqdır: “2023-cü ildə dünyada 585 giqavatlıq yeni bərpa olunan enerji qurğusu istifadəyə verilib. Bərpa olunan enerji sahəsinə yatırımlar da ötən illə müqayisədə təxminən 100 milyard dollar artıb. Bu sahədə illik artım tempi təqribən 23% təşkil etsə də, hədəfə çatmaq üçün kifayət deyil”.
O əlavə edib ki, dünya üzrə hazırda qurulmuş bərpa olunan enerji gücü təxminən 4,5 teravatdır, halbuki 2030-cu ilə qədər bu rəqəm 11 teravata çatmalıdır.
Bununla belə, texnologiyaların imkanları və iqtisadi əsaslar bu keçidi mümkün edir: “Yeni tikilən günəş və külək stansiyalarının istehsal etdiyi enerjinin maya dəyəri yeni kömür və qaz stansiyalarından xeyli aşağıdır. Hazırda 96% texnologiyalar üzrə bərpa olunan enerji daha sərfəlidir. Bu isə artıq təkcə ekoloji yox, eyni zamanda iqtisadi baxımdan da cəlbedici biznes modeli formalaşdırır”.
Qauri Sinqx vurğulayıb ki, mövcud dinamikanın qorunması üçün COP29 zamanı verilmiş vədlərin icrası və ölkələr arasında əməkdaşlığın daha da gücləndirilməsi vacibdir.
Yenilenebilir enerji alanında hız artmasına rağmen, dünya hedefin gerisinde kalıyor.
Ona göre, COP29 ve MAPU süreçleriyle ilerletilen yenilenebilir enerji gündemine COP28’de önemli bir ivme kazandırıldı:
“Temsil ettiğim IRENA ajansı, BAE’nin ev sahipliği yaptığı COP28’de 130’dan fazla ülkeyi bir araya getirerek 2030’a kadar yenilenebilir enerji gücünü üç katına çıkarmak ve enerji verimliliğini iki katına çıkarmak amacıyla anlaşmaya varılan girişime öncülük etti. Bu, önceki ‘olağan işleyiş’ yaklaşımından ciddi bir dönüş oldu”.
Qauri Sinqx, bu yönde ilerlemeler olmasına rağmen, dünyanın hala belirlenen hedeflere ulaşmaktan uzak olduğunu kaydetti: “2023’te dünyada 585 gigavatlık yeni yenilenebilir enerji tesisi kullanıma açıldı. Yenilenebilir enerji alanına yapılan yatırımlar da geçen yıla göre yaklaşık 100 milyar dolar arttı. Bu alandaki yıllık büyüme hızı yaklaşık %23’ü oluştursa da, hedefe ulaşmak için yeterli değil”.
Dünya genelinde şu anda kurulu yenilenebilir enerji gücünün yaklaşık 4,5 teravat olduğunu, ancak 2030’a kadar bu rakamın 11 teravata ulaşması gerektiğini ekledi.
Bununla birlikte, teknolojilerin imkanları ve ekonomik temeller bu geçişi mümkün kılıyor: “Yeni inşa edilen güneş ve rüzgar santrallerinin ürettiği enerjinin maliyeti, yeni kömür ve gaz santrallerinden önemli ölçüde düşüktür. Şu anda %96 teknolojilerde yenilenebilir enerji daha uygun maliyetli. Bu ise artık sadece ekolojik değil, aynı zamanda ekonomik açıdan da cazip bir iş modeli oluşturuyor”.
Qauri Sinqx, mevcut dinamiklerin korunması için COP29 sırasında verilen sözlerin yerine getirilmesi ve ülkeler arasında iş birliğinin daha da güçlendirilmesinin önemli olduğunu vurguladı.